Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti qoshidagi Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) Nippon jamg‘armasi bilan hamkorlikda 2023-2024-yillarda “O‘zbekistonda oliy ta’lim dinamikasi, xalqarolashuv va institutsional xilma-xillik” mavzusida ilmiy-tadqiqot loyihasini amalga oshirdi.

Ushbu loyiha O‘zbekistonda oliy ta’limni isloh qilish jarayonida boshlanib, "O‘zbekiston - 2030" strategiyasida belgilangan milliy rivojlanish maqsadlariga mos keladi. Tadqiqot 2016-yildan buyon mamlakat oliy ta’lim tizimining tarkibiy o‘zgarishini tahlil qilish orqali dalillarga asoslangan siyosatni ishlab chiqishni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan bo‘lib, bunda innovatsion ekotizimlar, xalqarolashuv va institutsional diversifikatsiyaga alohida e’tibor berilgan. Grant vositalari va akademik hamkorlik orqali ushbu islohotlarni qo‘llab-quvvatlashda Yaponiyaning potensial rolini aniqlashga ham alohida ahamiyat qaratildi.

Tadqiqotning asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan iborat:

• Sotsiologik dala tadqiqotlari - Toshkent, Nukus, Samarqand, Farg‘ona va Termiz shaharlarida 1275 nafar respondent (talabalar, professor-o‘qituvchilar va ekspertlar) o‘rtasida oliy ta’lim sifati, innovatsiyalar va xalqaro hamkorlik haqidagi fikrlarni o‘rganish uchun o‘tkazilgan keng ko‘lamli so‘rovlar;
• Qiyosiy tahlil - O‘zbekiston uchun mos modellarni aniqlash maqsadida Yaponiya, AQSH, Yevropa Ittifoqi va Buyuk Britaniyaning jahon tajribasini o‘rganish;
• Ehtiyojlarni baholash - texnik salohiyat, moliyalashtirish, tadqiqot ekotizimlari va global akademik tarmoqlarga qo‘shilish imkoniyatlaridagi kamchiliklarni aniqlash;
• Siyosat yo‘nalishi - oliy ta’lim muassasalarining barqarorligini oshirish hamda talabalar va professor-o‘qituvchilarning ilmiy innovatsiyalarga jalb etilishini kuchaytirish bo‘yicha strategik tavsiyalar ishlab chiqish.

Tadqiqotning asosiy natijalari quyidagilarni ko‘rsatdi:

• O‘zbekistonlik talabalarning ilmiy ish bilan shug‘ullanishga bo‘lgan yuqori ishtiyoqi, biroq resurslarning cheklanganligi va ilmiy-tadqiqot infratuzilmasining zaifligi tufayli imkoniyatlarning kamligi;
• Professor-o‘qituvchilar o‘rtasida tadqiqot olib borishga bo‘lgan kuchli qiziqish, ammo o‘quv yuklamasining ko‘pligi va xalqaro hamkorlik platformalaridan foydalanish imkoniyatining yetishmasligi bunga to‘sqinlik qilmoqda;
• O‘zbekiston jamiyatida ilm-fanga nisbatan umumiy hurmatli munosabat mavjudligi, biroq yosh tadqiqotchilarni qo‘llab-quvvatlash tizimini kuchaytirish zarurligi;
• Yaponiya, AQSH va Yevropa Ittifoqi bilan bir qatorda, akademik innovatsiyalarni rivojlantirish uchun asosiy model sifatida ko‘p tilga olinib, qo‘shma dasturlar, grantlar va akademik almashinuv imkoniyatlarini kengaytirishga chaqirilganligi.

Loyiha tafsilotlari

Moliyalashtirish: Nippon jamg‘armasi (Yaponiya)

Davomiyligi: 2023-yil oktyabr - 2024-yil mart

Tadqiqot guruhi: Sherzod Abdullayev, Valeriy Xan, Akram Umarov, Rustam Maxmudov, Mehriniso Abdurasulova, Hamza Boltayev, Olga Xan