Financial Times gazetasi xabar berishicha, “ko‘plab ishlab chiqaruvchilar ham import, ham eksport uchun boj to‘lashga majbur bo‘lmoqda”. Gazeta Xitoydagi xorijiy ishlab chiqaruvchilarga alohida e’tibor qaratadi. Ular ehtiyot qismlar importi uchun 125 foiz, AQShga eksport qilish uchun esa 145 foiz boj to‘lashga majbur bo‘lib, ikki karra AQSH savdo bojlari zarbasiga uchramoqda. Bu esa, ta’kidlanganidek, “ularning faoliyatiga jiddiy zarar yetkazmoqda”.

 

Ta’kidlash joizki, nafaqat Xitoy kompaniyalari, balki Xitoyda yirik biznes yuritayotgan Amerika kompaniyalari ham zarbaga uchradi. Buning sababi, Xitoyda Amerikaga tegishli bo‘lmagan, ammo Amerika xom ashyosiga tayanadigan bir qator xorijiy kompaniyalar faoliyat yuritmoqda. Bu esa ularni bir xil tovarlarga ham Amerika, ham Xitoy bojlarini to‘lash majburiyatiga duchor qilmoqda. Shu bilan birga, “Amerikaning ba’zi yirik ishlab chiqaruvchilari, jumladan smartfon va ayrim elektronika ishlab chiqaruvchilari Trampdan vaqtinchalik imtiyozlar olishga erishdi”.

 

Xitoy Bosh bojxona boshqarmasi ma’lumotlariga ko‘ra, “o‘tgan yili mamlakatdagi to‘liq yoki qisman xorijiy kompaniyalar hissasiga Xitoy eksportining 980 milliard dollari yoki chorak qismidan ortig‘i va importining 820 milliard dollari yoki uchdan bir qismidan ko‘prog‘i to‘g‘ri keldi”. Shuningdek, “2024-yilda Xitoy deyarli 1 trillion dollar miqdorida rekord darajadagi ijobiy savdo balansini qayd etdi”. Muhim omillardan biri shuki, Xitoyning eksport mexanizmi to‘liq yoki qisman Xitoydagi ulkan va arzon mehnat bozoridan mahsulot ishlab chiqarish uchun foydalanishga intilgan xorijiy kompaniyalar hisobiga shakllangan.

 

* Istiqbolli xalqaro tadqiqotlar instituti (IXTI) hech qanday masalada muassasaviy nuqtai nazarni bildirmaydi; bu yerda keltirilgan fikrlar faqatgina muallif yoki mualliflarga tegishli bo‘lib, ular IXTIning qarashlarini aks ettirmaydi.